عزت نفس چیست؟ راهکارهایی برای افزایش عزت نفس

روش های افزایش عزت نفس با آموزشگاه حضور نو ، عزت نفس جزو مهارت‌هاییست که اگرچه ممکن است به صورت ژنتیکی و وراثتی نیز در افراد وجود داشته باشد، اما می‌توان آن را با تمرین نیز به دست آورد. برای عزت نفس تعاریف مختلفی شده است؛ اما به طور کلی عزت نفس به معنای میزان ارزشمندی است که یک فرد نسبت به خود دارد. در این مقاله ما بر آنیم که در رابطه با عزت نفس صحبت کنیم و راهنمایی‌هایی را در خصوص راهکارهای افزایش عزت نفس برای شما عزیزان عنوان نماییم.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یا حرمت نفس یکی از مفاهیم نسبتا پیچیده در علم روانشناسی است که مفهوم آن نسبت به اعتماد به نفس، کمی غیر قابل لمس‌تر است. در واقع عزت نفس نوعی سلامت ذهن است و تعبیری فوق العاده دارد. در تعریف عزت نفس می‌توان گفت که اگر فرد بگوید که من موجودی توانمند و ارزشمند هستم و همه انسان‌ها و موجودات نیز ارزشمند هستند و همه ما حق تلاش برای زندگی بهتر را داریم، این یعنی اینکه چنین شخصی دارای عزت نفس قابل قبولی می‌باشد. بر اساس مفاهیم موجود در کتاب‌های روانشناسی پایه‌های اصلی عزت نفس، پذیرفتن صحیح خود، مسئولیت پذیری کامل، یکپارچگی شخصیت، داشتن زندگی هدفمند، قاطعیت و توان ابراز وجود و زندگی آگاهانه است.

چطور می‌توان به عزت نفس پی برد؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که عزت نفس موضوعی درونی است و ما نمی‌توانیم به شکل واضحی آن را اندازه‌گیری کنیم. اما رفتارهایی وجود دارند که نشانگر وجود عزت نفس هستند. در واقع با نمود برخی از رفتارهای بیرونی می‌توان به عزت نفس درونی فرد پی برد؛ یعنی هر چقدر فرد عزت نفس بیشتری داشته باشد، رفتارهای بهتری داشته و در خانواده و اجتماع بهتر ظاهر می‌شود. همچنین در مواجهه با شرایط چالش برانگیز نیز مدیریت بیشتری روی ذهن، استرس و اضطراب خود دارد.

کسی که عزت نفس کمی دارد، رفتارهای نادرستی را نیز از خود بروز می‌دهد. چنین افرادی خود را دوست ندارند و هر کاری که انجام می‌دهند احساس می‌کنند به اندازه کافی خوب نیست و دائماً احساس اضطراب، ترس و افسردگی دارند. همچنین در بیان نیازهای خود احساس خجالت و شرم را خواهند داشت و انتقادهای سازنده و صحیح را نمی‌پذیرند.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

ممکن است شما نیز شنیده باشید که گاهاً واژه‌های اعتماد به نفس و افزایش عزت نفس به جای هم اشتباه گرفته می‌شود. باید بگوییم که این دو واژه همپوشانی زیادی با هم دارند؛ اما بد نیست بدانید که در تعریف اعتماد به نفس، تاکید روی باورهاست. اما در تعریف عزت نفس، تاکید روی ارزش‌های وجودی می‌باشد. در واقع در اعتماد به نفس ممکن است رد حوزه‌ای را مشخص کرده و خود را در آن حوزه قدرتمند ببیند. اما در عزت نفس باید شخص همه شرایط زندگی خود را دوست داشته و برایش ارزش قائل باشد. برای درک بهتر این موضوع اجازه دهید یک مثال بزنیم؛ ممکن است یک فرد در آشپزی کردن اعتماد به نفس پایینی داشته باشد، اما در سخنرانی کردن اعتماد به نفس بالایی داشته باشد. عزت نفس سالم و بالا می‌تواند زیربنای شکل‌گیری اعتماد به نفس در آینده نیز باشد؛ زیرا هر چقدر فرد خود را بیشتر دوست داشته باشد و برای خود ارزش قائل باشد، می‌تواند توانایی و کارایی خود را نیز افزایش دهد.

راهکارهای فوق العاده برای افزایش عزت نفس

۱_ حسن جویی:

یکی از بهترین کارها برای افزایش عزت نفس این است که ویژگی‌های مثبت سایر افراد را یافته و آن را بازگو نماییم. در واقع با انجام این کار یکی از اجزای مهم ارزشمندی خود و ارزشمندی دیگران در رفتار ما بروز پیدا کرده و این مسئله جزو بهترین راهکارها برای افزایش عزت نفس می‌باشد.

۲_ کنترل قضاوت:

قضاوت کردن دیگران جزو رفتارهایی است که در افراد با عزت نفس پایین به شدت دیده می‌شود؛ یعنی هر چقدر فرد عزت نفس کمتری داشته باشد، راحت‌تر دیگران را قضاوت می‌کند و این قضاوت‌ها را بیان می‌نماید‌. اگر می‌خواهید عزت نفس خود را تقویت کنید، از قضاوت کردن دیگران تا جایی که می‌توانید پرهیز کنید.

۳_ مدیریت انتقاد:

نقد کردن در بسیاری از موارد می‌تواند مثبت و سازنده باشد، اما برخی از نقدها نیز می‌تواند مخرب واقع گردد. کسانی که خیلی زیاد انتقاد می‌کنند، معمولا عزت نفس پایینی داشته و می‌خواهند با تخریب دیگران، حس عدم ارزشمندی خود را تسکین دهند.

۴_ افزایش مهارت‌های ابراز وجود:

یکی دیگر از راهکارهای فوق العاده خوب برای افزایش عزت نفس این است که فرد بتواند توانمندی‌ها و مهارت‌های خود را به صورت مثبت و موثری بروز دهد. البته این کار نباید به گونه‌ای باشد که فرد به درجه خودستایی برسد، اما تا جایی که می‌تواند خوب بودن و توانمند بودنش را به خود و دیگران نشان دهد.

۵_ داشتن انگیزه:

جالب است بدانید یکی از بزرگترین دغدغه‌ها و مشکلات افراد با عزت نفس پایین این است که نمی‌دانند چطور باید انگیزه خود را افزایش دهند. در واقع نداشتن انگیزه برای انجام کارها یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش عزت نفس است. پس سعی کنید به این موضوع نیز توجه نمایید.

۶_ پرهیز از کمال گرایی شدید:

متاسفانه یکی از بزرگترین مشکلاتی که برخی از افراد با آن مواجه هستند، کمال گرایی زیاد است که باعث می‌شود فرد در زندگی احساس کاهش عزت نفس کرده و خوب بودن شرایط خود را نبیند. لذا برای در امان ماندن از این مشکل سعی کنید از داشتن کمال گرایی‌های شدید پرهیز کنید؛ زیرا چنین افرادی به شکل ناخودآگاهی این احساس را دارند که همه چیز باید کامل باشد تا ارزشمند محسوب شود. در حالی که در دنیای واقعی چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.

خودشیفتگی چه تفاوتی با عزت نفس دارد؟

با توجه به اینکه مفهوم عزت نفس با حس ارزشمندی، باور و احترام به توانایی‌های خود رابطه مستقیمی دارد؛ ممکن است برخی از افراد عزت نفس زیاد را با خودشیفتگی اشتباه بگیرند. برای شفاف سازی این موضع باید بدانید که معمولاً خودشیفتگی برای جلب توجه دیگران انجام شده و ممکن است موجب آزار و اذیت آنها شود. اما عزت نفس به هیچ وجه باعث ایجاد همچین مسئله‌ای نخواهد شد.

کسانی که خودشیفته‌اند، خود را از همه برتر می‌بینند و به دیگران از جایگاه بالا به پایین نگاه می‌کنند. در حالی که کسانی که عزت نفس بالایی دارند، ارتباط سالمی با سایر افراد جامعه داشته و برای روابط خود و دیگران ارزش قائل‌اند. خودشیفتگان تمایل دارند از طرف دیگران تعریف، تمجید و تحسین شوند. در حالی که کسانی که عزت نفسشان بالاست، هیچ نیازی به تعریف و تمجید دیگران را در وجود خود احساس نمی‌کنند. کسانی که خودشیفته هستند، نیازهای طرف مقابل را نادیده گرفته و آنها را تشخیص نمی‌دهند؛ اما کسانی که عزت نفسشان بالاست، احساسات طرف مقابل را نیز مورد اهمیت قرار می‌دهند.

ویژگی‌های افراد با عزت نفس بالا

بیشتر افرادی که عزت نفس بالایی دارند، از دیگران و خود تشکر و قدردانی می‌کنند و چالش‌ها را می‌پذیرند. چون این افراد در اکثر مواقع در حال کشف ویژگی‌های درونی خود می‌باشند و معمولاً برای زندگی خود در عین حال که با افراد آگاه و دانا مشورت می‌کنند، اما تصمیم گیرنده نهایی خودشان هستند. چنین افرادی هنگام مواجهه با چالش‌ها و مشکلات واقع نگر بوده و به گونه‌ای منطقی با آن مواجه می‌شوند و دائماً خودشان و دیگران را به سمت جنبه‌های مثبت زندگی هدایت می‌کنند.

ویژگی افراد با عزت نفس پایین

بدیهی است کسانی که عزت نفس پایینی دارند، دقیقاً در نقطه مقابل افراد با عزت نفس بالا قرار می‌گیرند. چنین افرادی خودشان را دوست ندارند و احساس می‌کنند دیگران از آنها بهترند‌ و هنگام انجام دادن کارها فکر می‌کنند کارشان به اندازه کافی خوب نیست. این افراد نقاط ضعف زندگی خود را بزرگ کرده و نسبت به آن دیدی بدبینانه و منفی دارند. کسانی که عزت نفس پایینی دارند، انتقادهای سازنده و صحیح را به هیچ وجه نمی‌پذیرند و هنگام بیان نیازهای خود، اضطراب دارند و دائماً احساس افسردگی می‌کنند.

تاثیر کمبود عزت نفس در زندگی چیست؟

اگر فردی عزت نفس نداشته باشد با مشکلات زیر مواجه می‌شود:

• در تصمیم گیری‌های خود بد عمل می‌کند.
• نمی‌تواند درست انتقاد کند و انتقاد بپذیرد.
• باعث ایجاد مقایسه غلط خود با دیگران خواهد شد.
• هنگام یادگیری و انجام کارها اعتبار و ارزش وجودش را در گرو قضاوت دیگران می‌بیند و نمی‌تواند رشد کند.
• و…

سخن پایانی

همانطور که ملاحظه کردید، عزت نفس جزو مفاهیم حیاتی و مهم در علم روانشناسی است که دارای ابعاد مهمی نظیر باور به توانمندی و احترام قائل شدن برای خود می‌باشد. کسانی که عزت نفس پایینی داشته باشند، در زندگی خود دچار مشکلات زیادی می‌شوند و باورهای منفی راجع به خود خواهند داشت و احساس بی‌ارزشی می‌کنند.

باید سعی کنید نسبت به این افکار منفی آگاهی داشته و تا آنجا که می‌توانید در مسیر افزایش عزت نفس سالم گام بردارید. در واقع با بررسی دقیق و عمیق مشکلات و چالش‌های زندگی بسیاری از افراد، می‌توان رد پای کمبود عزت نفس را دید؛ به همین دلیل تلاش و تمرین برای افزایش عزت نفس توصیه می‌شود. در این مقاله از حضور نو ، ما در رابطه با عزت نفس و بررسی راه‌های افزایش عزت نفس صحبت کردیم. امیدواریم توانسته باشیم با بیان این مطالب گامی در جهت یاری به شما عزیزان برداریم. در پایان از صبر و توجه شما متشکریم.